اثرات گاز رادون برسلامت شهروندی

امروزه بحث آلودگی و تهدیدات سلامت شهروندی در محیط های بسته شهری یکی از بزرگ ترین چالش های زیست محیطی بوده و بصورت انکار ناپذیری ذهن بسیاری را مشغول کرده است. اثرات و پیامد های بیولوژیکی و مخاطرات بهداشتی ناشی از گاز رادون در محیط های بسته، با توجه به اینکه عمده وقت و عمر انسان در این گونه محیط ها سپری می شود(۹۵-۶۵درصد )، می تواند بر سلامت افراد تاثیر منفی بگذارد. گاز رادون یکی از مواد رادیواکتیو خطرناک و از مهمترین عوامل پرتوگیری انسان ها بوده و بعد از سیگار دومین عامل مرگ و میر از طریق سرطان ریه می باشد. اندازه گیری غلظت رادون در هوای داخلی(محیط های بسته) بین ۳۹ تا ۴۰ بکرل درمترمکعب محاسبه شده است. بنابراین تدوین و اجرای قوانین و مقررات برای جلوگیری از آلودگی ناشی از گاز رادون در محیط های بسته جهت جلوگیری از تنزیل کیفیت هوای درون ساختمان ها و برنامه ریزی جهت بررسی و اندازه گیری این گاز در محیط های زیست و کار، کنترل و استفاده صحیح از مصالح ساختمانی بویژه انواع سنگ ها موضوعی است که باید مورد توجه جدی قرار گیرد.

-کلمات کلیدی:

گاز رادون، آلودگی هوای داخل، محیط های بسته، مصالح ساختمانی،سرطان ریه

- مقدمه:

شهرنشینی به سرعت و و وسعت امروزی پدیده و جریانی است جهانی و شهرهای دنیا پیوسته سریعتر از جمعیت جهان رشد می کنند. افزایش جمعیت شهرهای جهان (در هر هفته اندکی بیش از یک میلیون نفر)و تغییر در روند زندگی مردم و همچنین منابع بیشمار آلاینده های هوا در محیط های بسته شهری، اکولوژی شهر ها را با چالش های جدی و مداوم مواجه ساخته است. آثار و پیامد های منفی زندگی در محیط های بسته شهری بسیار متعدد بوده و هنگامی که فردی با این نوع زندگی انس می گیرد، به دشواری می تواند از آن رها شود. انواع آلاینده های زیست محیطی چه در محیط های باز شهری چه در محیط های بسته به طور گسترده بر زندگی مردم تاثیرگذار است و یکی از جنبه های زیان آور آن این است که در یک لحظه ده ها هزار نفر همزمان از این آلودگی ها رنج برده و آسیب می بینند. امروزه بحث آلودگی و تهدیدات سلامت شهروندی در محیط های بسته شهری یکی از بزرگ ترین چالش های زیست محیطی بوده و به صورت انکار ناپذیری ذهن بسیاری را مشغول کرده است.

کاهش کیفیت هوا سالانه منجر به مرگ زودرس حدود ۷/۲ تا ۳ میلیون نفر می شود که حدود ۶ درصد از مرگ و میر سالانه جهان را شامل می شود و حدود دو سوم آن ناشی از آلودگی هوا در محیط های سربسته است. پس توجه به کیفیت هوای داخل و شناسایی عوامل آلوده کننده هوا در چنین محیط هایی دارای اهمیت ویژه ای می باشد.

اثرات و پیامد های بیولوژیکی و مخاطرات بهداشتی ناشی از گاز رادون در محیط ها ی بسته، با توجه به اینکه عمده وقت و عمر انسان در اینگونه محیط ها سپری می شود، می تواند بر سلامت افراد جامعه تاثیر منفی بگذارد. بنابراین بررسی کیفیت هوای درون ساختمان اهمیت پیدا کرده و زمانی به اهمیت فوق العاده آن پی می بریم که متوجه می شویم در اکثر مواقع کیفیت هوای درون ساختمان بدتر از کیفیت هوای بیرون است. خطرات ناشی از تجمع گاز رادون و اثرات بیولوژیکی آن یکی از مسائلی است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان مورد ارزیابی منظم و مداوم قرار می گیرد اما در ایران، علی رغم هشدار کارشناسان به خطرات این گاز بعنوان دومین عامل بوجود آورنده سرطان ریه، به نظر می رسد که تا کنون به این مسئله توجهی جدی و کافی مبذول نشده است.

در این مقاله سعی بر این است که با مرور مطالبی راجع به گاز رادون، منابع تولید، ارتباط آن با محیط های بسته شهری، تاثیر بر سلامت شهروندی، مقابله با آن در محیط های بسته و … بتوانیم ضمن ارائه راهکارهای کاهش آن در محیط های بسته در ارتباط با سلامت شهروندی، اهمیت توجه به اینگونه تهدیدات بهداشتی و ضروری بودن پژوهش و تحقیق در این زمینه را نشان دهیم.

-گاز رادون و منابع تولید آن :

گاز رادون به عنوان یکی از اصلی ترین مواد رادیو اکتیو شناخته شده و خطرناک موجود در طبیعت به شمار می رود و از لحاظ فیزیکی گازی است خنثی، بی بو، بی طعم، نامرئی و جزء گازهای بی اثر و نادر به شمار می آید.

این گاز محصولی از اورانیوم و رادیوم طبیعی موجود در زمین بوده و عدد اتمی آن ۸۶ است که دارای ۲۷ ایزوتوپ می باشد که از رادون -۲۰۰ شروع و به رادون -۲۲۶ ختم می گردد. در بین این ایزوتوپ ها، رادون -۲۲۲ با نیمه عمر ۸/۳ روز که محصول واپاشی اورانیوم -۲۳۸ بوده (اورانیم عنصری است که در مقادیر متفاوت در انواع سنگ و خاک در سراسر جهان یافت می شود) و از طریق خاک و صخره ها آزاد شده و فرصت رسیدن به سطح زمین و تجمع در محیط های بسته (بخصوص منازل و محیط های کار)را پیدا می کنند. بنابراین اورانیم و رادیوم موجود در خاک و سنگ به عنوان اولین منبع تولید کننده این گاز مطرح می باشند.

این گاز مانند تشعشعات کیهانی از مهمترین عوامل پرتوگیری انسان ها بوده و مقدار آن در طبیعت بستگی به موقعیت جغرافیایی و منابع زمینی آن منطقه دارد. همچنین این گاز به دلیل قابلیت انحلال در آب، به طور طبیعی در آب های زیر زمینی یافت شده و به عنوان دومین منبع مهم انتشار رادون محسوب می شود. منابع دیگر از قبیل نفت، گاز طبیعی، زغال سنگ و بعضی از صنایع بشری نسبت به عمده ترین منابع فوق الذکر از اهمیت کمتری برخوردار می باشد.

با توجه به اینکه تعداد ذرات آلفا گسیل شده در زنجیره واپاشی گاز رادون زیاد بوده و خود ذره آلفا یکی از خطرناک ترین ذرات حاصل از واپاشی ها بوده ،درنتیجه به آئروسل ها، ذرات گرد و غبار و دیگر ذرات موجود در هوای تنفس می چسبد و در اثر تنفس وارد ریه شده و به سلول های پوششی دیواره مجاری تنفس آسیب می زند.

- ارتباط گاز رادون با محیط های بسته شهری:

بطور کلی در مناطق شهری بزرگ، مردم بیش از ۶۵ تا ۹۵ درصد وقت خود را در فضاها و محیط های بسته سپری نموده و بقیه وقت خود را در فضاهای باز می گذرانند این امر بیانگر اهمیت توجه به مبحث آلودگی هوا در داخل محیط های بسته و نقش تاثیرگذار آن بر سلامت افراد می باشد. تاکنون با وجود پیچیدگی مبحث آلودگی هوای داخل و اهمیت بسیار زیاد آن، در این مورد مطالعات کمتری در مقایسه با آلودگی هوای آزاد انجام پذیرفته است.

غلظت برخی از آلاینده ها در داخل ساختمان می تواند تا ۹۶ بار بیشتر از غلظت آن در محیط خارج باشد. علاوه بر آلاینده های درون ساختمان ها از قیبل منواکسید کربن ، اکسید های ازت ، برخی هیدروکربن ها ، ذرات معلق و برخی ترکیبات سرطان زای ناشی از پختن غذا، گرمایش و سرمایش، امور بهداشتی و غیره در اثر عمل احتراق، پراکنده شدن مقادیر قابل توجهی ازن از دستگاه های فتوکپی در ساختمان های اداری، فرمالدئید متصاعد شده از پشم شیشه و تخته های سه لایه، اوره فرمالدئید از فیوم های عایق بندی، چسب های مختلف، مواد ساختمانی مانند آزبست، دود سیگار و … که در صورت ورود به هوای درون ساختمان به علت تراکم و افزایش غلظت از حد آستانه، صدمات جدی بر افراد ساکن بر ساختمان وارد می کنند.گاز رادون در بین آلاینده های هوای ساختمان از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و مبحث اصلی مقاله ما را تشکیل می دهد.

با توجه به اینکه نشت رادون از منافذ خاک و سنگ های (بویژه انواع گرانیت ها و شیل ها) موجود در پی ساختمان (۶۲ درصد منبع ورود رادون به خانه در آمریکا)، مواد و مصالح ساختمانی( اعم از نوع مصالح، میزان کاربرد و نحوه بکارگیری آنها، فونداسیون و بعضی از بتن ها( ۱۳ درصد) )، آب بویژه آب های زیرزمینی (۲۵ درصد ) از مهمترین منابع تولید گاز رادون در داخل ساختمان ها بوده، نحوه ورود به ساختمان و عوامل موثر در آن اهمیت دارند. بطور کلی شکاف و فضاهای خالی موجود در ساختمان، نقاط اتصال، شکاف های موجود در دیوار، فضاهای خالی اطراف لوله و اتصالات در دیوارو کف، آب های آشامیدنی، تاثیر پدیده هایی چون اثر دودکش، اثر کششی مسیر باد، اثر خلاء، گسل ها و شکستگی های زمین، حضور لایه های آب های زیر زمینی و خاک های غیر قابل نفوذ بطور مستقیم و غیر مستقیم در آزاد سازی گاز رادون و نفوذ آن به محیط های بسته موثر می باشند. همچنین رطوبت و مقدار آب موجود در زمین نرخ آزاد سازی رادون راتحت تاثیر قرار داده و چنانچه آب های آشامیدنی خانه دارای بیش از حد استانداردهای موجود حاوی رادون باشد پس از خروج آب از لوله، رادون موجود در آب به صورت گاز متصاعد گردیده و در محیط بسته خانه انباشته می گردد. وقتی گاز رادون در اتمسفر و هوای آزاد قرار می گیرد غلضت آن بسیار کم است. اما وقتی از طریق منابع گفته شده، در یک ساختمان محبوس گردد غلظت و در نتیجه سطح اکتیویته آن افزایش می یابد، بخاطر همین نوسانات برآورد میانگین غلظت سالانه رادون در فضای داخلی منازل مسکونی و محیط های کار به اندازه گیری های دقیق و قابل اطمینان از متوسط غلظت رادون در مقاطع زمانی حداقل ۳ ماهه و ترجیحا طولانی تر نیاز دارد.

بهرحال در بعضی از کشور های جهان و همچنین کشور ما ممکن است هزاران خانه وجود داشته باشد که غلظت رادون در آنها بالاتر از حدمجاز بوده و در صورت بالا بودن مقدار آن در محیط های بسته از طریق استنشاق وارد بدن شده، باعث ایجاد اثرات بیولوژیکی عمده ای بر ساکنین آن ساختمان می گردد. براساس داده های EPA آمریکا در سال ۲۰۰۵ تخمین زده شده که از ۱۵ خانه، یک خانه دارای سطح رادون بیش از حدمعمول می باشد.

- تاثیرات بهداشتی رادون بر سلامت شهروندی:

بر اساس IARC (موسسه بین المللی سرطان که یک آژانس ویژه سرطان است) و کمیته سم شناسی ایالات متحده امریکا رادون در ردیف کار سینوژن ها (سرطان زا ها) طبقه بندی شده است. همچنین مطالعات تلفیقی اروپا، آمریکای شمالی و چین تائید کرده اند که رادون هوای داخل منازل موجب افزایش بروز سرطان ریه در سراسر جهان شده است. این برآوردها نشان می دهد که ۶ تا ۱۵ درصد مبتلایان به سرطان ریه بواسطه تاثیرات رادون به این بیماری مبتلا شده اند.

گاز رادون نسبت به سایر منابع پرتوزا، به تنهایی بیش از نیمی از تابش دریافتی هر فرد را تشکیل می دهد و چون رادون در محیط زیست بصورت گازی شکل می باشد در نتیجه از راه تنفس وارد ریه انسان شده و چنانچه با گرد و غبار و سایر مواد معلق ترکیب شوند، پیوندشان جذب شش ها شده و با گذشت زمان، شش ها را تخریب نموده و علاوه بر برونشیت ریه منجر به سرطان ریه می گردد، و اگر تماس رادون طولانی مدت باشد احتمال ابتلا به سرطان ریه قطعی بوده و افزایش می یابد. البته عده ای از پژوهشگران ارتباط گاز رادون با بعضی از انواع سرطان ها از جمله سرطان خون و سرطان پوست و سرطان معده را مطرح کرده اند ولی هنوز این ارتباط به خوبی به اثباط نرسیده است.

از کل پرتوگیری های بشر ناشی از گاز رادون، ۹۵ درصد آن در داخل ساختمان ها بویژه منازل، ۴ درصد از هوای آزاد و یک درصد از منابع آب های آشامیدنی اتفاق می افتد. رادون موجود در هوا از طریق استنشاق و رادون موجود در آب بعلت محلول بودن در اثر نفوذ به داخل بدن، جذب ارگانیسم های مختلف بدن شده و می تواند عوارض مختلفی را بدنبال داشته باشد.

براساس گزارش EPA در سال ۲۰۰۵ در ایالات متحده، رادون سالانه باعث مرگ ۲۱ هزار نفر در اثر سرطان ریه می شود.

بطور کلی بعد از سیگار، استنشاق گاز رادون دومین عامل مرگ و میر از طریق سرطان ریه بوده و خطر مرگ ناشی از سرطان ریه از طریق رادون برای سیگاری ها خیلی بیشتر از کسانی است که سیگار نمی کشند.

آمار و ارقام کشور ما نیز نشان می دهد که سالانه ۵۱ نفر از ۱۰۰هزار نفر شهروند تهرانی در معرض خطر ابتلا به سرطان هستند که در نتیجه برای حدود ۸ میلیون جمعیت تهران متجاوز از ۴ هزار احتمال وقوع سرطان وجود دارد ولی انگار هنوز هم آلودگی هوای تهران ناشی از تردد بیش از حد خودرو ها که بیشترین آن منوکسید کربن است خیلی جدی گرفته نمی شود و همیشه به عنوان یک بحران “نفس “در کلان شهر ها مطرح می باشد حال چه برسد به خطر گاز رادون در محیط های بسته شهری که نه تنها در موردش فکر هم نمی کنند بلکه آمار دقیق از میزان ابتلا به سرطان ناشی از گاز رادون وجود ندارد، و نبود همین آمار و ارقام تصمیم گیری در خصوص میزان انتشار گاز رادون و اثرات و پیامد های آن را در محیط های بسته کشورمان را عملا غیر ممکن ساخته و نیاز به مطالعات و تحقیقات جامع در این زمینه ضروری می باشد.

-اندازه گیری غلظت رادون و ارتباط آن با استانداردهای موجود جهانی:

انسان ها بسته به شرایط و استاندارد های زندگی،شرایط فیزیکی محل زندگی ، شرایط جغرافیایی محیط زیست خود و منابع رادیاسونی موجود سالانه بطور متوسط دزی برابر با msv 5/2 (میلی سیورت) دریافت می کنند. بیشترین ترکیب رادیاسیونی که در طبیعت می توان از آن نام برد گاز رادون می باشد که سالانه چیزی برابر با msv 3/1 وارد بدن انسان می گردد. خطر ناشی از غلظت های مختلف گاز رادون برای هر فرد براساس رابطه خطی اثر دز ( بدون آستانه) محاسبه و رادیواکتیو آن بر حسب واحد بکرل در هر متر مکعب بیان می شود. مقدار رادون مجاز در محیط های باز و بسته در کشور های مختلف با اندک تفاوتی مشخص می باشد. بخش استاندارد های (IAEA-BSS) امنیت ساز مان انرژی هسته ای مقدار مجاز رادون را Bq/m3 200الی ۶۰۰اعلام می نماید. البته اغلب کشور ها بر غلظت بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ رادون بعنوان یک سطح مرجع مجاز توافق کرده اند برخی کشور های دیگر نیز مقادیری بالاتر و پایین تر را انتخاب کرده اند.انتخاب سطح مجاز غلظت رادون بر پایه میزان احتمال خطر آن استوار است. این سطوح برای معرفی خطرات تهدید کننده سلامتی شهروندان در محیط زیست شهری همانند سایر خطرات دیگر در زندگی روزمره در نظر گرفته می شوند.

بطور کلی براساس آمار های منتشره از سوی UNSCEAD (کمیته محققان آثار تشعشع اتمی سازمان ملل متحد) با تفاوت های آشکار در بین کشور های مختلف، میانگین سطح رادون در هوای خارج از خانه (محیط های باز شهری) بین ۵ تا ۱۵ بکرل در مترمکعب متغییر است در حالی که میانگین جهانی غلظت رادون در هوای داخلی بین ۳۹ تا ۴۰ بکرل در متر مکعب محاسبه شده است. بنابراین خطر سرطان ریه نیز برای محیطی با آلودگی گاز رادون ۱۴۷ بکرل در مترمکعب با در نظر گرفتن میانگین طول عمر ۷۴ سال برای افراد غیر سیگاری بین ۱-۵/ % و برای افراد سیگاری بین ۵-۴% می باشد.

در کشور ما هم قوانین محیط زیست تا حدودی کیفیت هوای محیط باز شهری را بهبود بخشیده اما به مشکلات فضای بسته توجه زیادی نشده در حالی که کنترل و کاهش تراکم گاز رادون در محیط های بسته شهری و محیط های کار از مهمترین وظایف ارگان های متولی می باشد.

امروزه برای تعیین مقدار گاز رادون در هوای عادی و محیط های بسته علاوه بر کیت های سنجش، دزیمترهای مختلفی ساخته شده است. خوشبختانه در کشور ما نیز توسط گروه پژوهش و توسعه خدمات دزیمتری نوترون و ذرات باردار امور حفاظت در برابر اشعه سازمان انرژی اتمی یک نوع دزیمتر به نام پاسیو نفوذی گاز رادون جهت سنجش و اندازه گیری گاز رادون در محیط های مختلف ساخته شده که می بایست برنامه ریزی های اساسی جهت استفاده از این ابزار در محیط های بسته شهری مورد توجه جدی قرار گیرد.

- مقابله با رادون در محیط های بسته شهری:

امروزه جامعه بشری جدا از طبیعت و به عنوان مخرب آن خود را در محیط های بسته شهری محبوس کرده و به دلیل اینکه در کشور ما ساختمان سازی در اولویت قرار گرفته، احترام به سرمایه ای عظیم به نام طبیعت ایران، به کلی فراموش شده و روز به روز فقط شاهد تخریب آن هستیم و جدا از اینکه با هر شکل و شمایلی از انواع مصالح و سنگ های معدنی در ساخت و سازها استفاده می نمائیم و عملا به سطح آسایش درون ساختمان توجهی نداشته و تهدیدات آن را به حساب نمی آوریم در حالیکه قبل از هر چیز ضمن احترام به طبیعت بایستی در ایجاد ساختمان به سلامت فردی که در آن زندگی می کند توجه ویژه ای لحاظ نمائیم. امری که سازمان بهداشت جهانی در ژانویه ۲۰۰۵ پروژه ای تحت عنوان پروژه بین المللی رادون را به منظور کاهش خطرات بهداشتی و افت نرخ سرطان ریه و نیز افزایش تدابیر صحیح آگاهی های عمومی و سیاسی را در ارتباط با پیامد های قرار گرفتن در معرض رادون در محیط های بسته را تبیین نموده است.

بطور کلی در حال حاضر با روش ها و اقدامات ذیل می توان به مقابله با رادون در محیط های بسته پرداخت:

1. شناسایی و بازرسی مسیر ها و شکاف های ورود گازرادون در اولویت می باشد.

۲٫ استفاده از غشاءهای پلاستیکی در زیر فونداسیون به هنگام احداث ساختمان.

۳٫ اصلاح و بهبود سیستم تهویه محیطهای بسته بخصوص افزایش تهویه در سطوح پایین و کف ساختمان ها.

۴٫ عایق بندی و پرکردن شکاف دیوارها و کف ساختمان نسبت به ورود گاز رادون.

۵٫ استفاده از چاهک رادون در زیر کف ساختمان جهت هدایت مستقیم گاز رادون به بیرون.

۶٫ نصب یک سیستم تنظیم فشارمثبت جهت افزایش فشار هوای داخل ساختمان نسبت به نفوذ گاز رادون و کاهش تاثیر تقلیل فشار هوا در ساختمان.

۷٫ استفاده از مخلوط بتنی با چگالی بالا و همچنین بلوک های بنایی فشرده بجای بلوک های توخالی.

۸٫ آنالیز رادیواکتیوی مصالح ساختمانی قبل از استفاده.

همچنین با توجه به اینکه دود ناشی از یک نخ سیگار به تنهایی۱۵ به توان ۱۲ ذره معلق وارد ریه ها کرده و عامل اصلی بروز سرطان ریه می باشد و به همراه گاز رادون میزان ابتلا به سرطان ریه را تا ۲۵ درصد افزایش می دهد می بایست در محیط های بسته از مصرف دخانیات جدا خودداری شود.

- فناوری ها و تکنولوژی سبز سازگار با محیط های بسته شهری:

کشور های دنیا در زمینه سبز زیستی و کاهش آلودگی در محیط های بسته بخصوص آلودگی ناشی از گاز رادون بیکار ننشسته اند. بطور مثال اخیرا ایالات متحده آمریکا و چین توافق نامه ای جهت همکاری دو کشور به منظور توسعه روز افزون تکنولوژی های سبز امضاء کرده اند که براساس آن در زمینه توسعه تکنولوژی ساخت ساختمان های سبز با کارایی بیشتر به خاطر ذخیره منابع طبیعی و استفاده از مواد جایگزین و کاهش آلاینده های فضای بسته تلاش نمایند.

در شهر های بزرگ مثل تهران، چنانچه مناطق مسکونی براساس استاندارد های بین المللی احداث نشوند ، مصرف انرژی برای تنظیم دمای خانه ها بالا باشد ، فضای سبز و مناطق تفرجگاهی نسبت به جمعیت کم باشد، محیط کار و زندگی با سلامت مردم تناسب نداشته باشد و از همه مهمتر مصالح ساختمانی مورد استفاده با سلامت انسان تناسبی نداشته باشد، آلاینده های موجود در محیط های بسته بویژه رادون ، فرم آلدئید ، اکسیدکربن و ازت سلامت شهروندی را تهدید خواهد کرد. بنابراین باید تلاش کنیم فناوری سازگار با محیط زیست بویژه در مناطق مسکونی توسعه و ترویج پیدا کند. اما متاسفانه در مجموع پیشرفت هایی بویژه در ارتقای کمی و کیفی برنامه های شهرسازی، اجرایی نمودن فناوری های سازگار با محیط زیست در بخش مسکونی عملا در کشور ما صورت نگرفته و اکثر آنها بر این باورند که تولید فناوری سازگار با محیط زیست در محل زندگی انسان ها امری پر هزینه است. درحالیکه سالانه چندین برابر آن را جهت ترمیم خسارت های ناشی از سلامت جسمی و روحی انسان پرداخت می نمایند.

- نتیجه گیری و پیشنهادات:

حضور گاز رادون، ذرات و سایر آلودگی های ناشی ازمنابع انسانی و طبیعی، محیط سرپوشیده را آلوه می کند. آلوده شدن هوای محیط های بسته به نسبت طول مدتی که افراد در داخل آن سپری می کنند (۹۵-۶۵ درصد) و اثراتی که آلاینده های محل های سرپوشیده بر انسان دارند یک مشکل جدی تلقی می گردد و اخیرا” میزان سرطان انسانی به سبب مواد سمی موجود در هوا، از منابع آلاینده محیط بسته و محیط باز بویژه گاز رادون نگرانی بیشتری را بوجود آورده است بنابراین مطالعات جدی در این زمینه بسیار ضروری می باشد. شناخت و اندازه گیری گاز رادون در محیط کار و زیست از این رو حایز اهمیت است که این گاز به عنوان یک عنصر رادیواکتیو مهم و خطرناک بوده و اندازه گیری غلظت آن در مناطق مسکونی به لحاظ ارتباط آن با پرتوگیری عامه مردم بسیار مهم بوده و یکی از وظایف سازمان های حفاظت محیط زیست و یا هر ارگانی که به نوعی با مواد رادیواکتیو و اثرات آنها بر روی انسان ها سروکار دارند بشمار می آید.

تاکنون خانه های مسکونی و محیط های بسته شهری نقاط مختلف کشور ما از نقطه نظر گاز رادون مورد بررسی دقیق قرار نگرفته و برآورد دقیق از میزان پرتوگیری متوسط مردم در این رابطه وجود ندارد. علاوه بر این سال هاست که در کشور ما انواع مصالح ساختمانی بویژه سنگ های گرانیت مختلف و تراورتن در ساختمان سازی و تزئینات و بخصوص در بخش های داخلی ساختمان بطور غیر اصولی و ناصحیح به کار گرفته می شوند.

بنابراین تدوین و اجرای قوانین و مقررات برای جلوگیری از آلودگی ناشی از گاز رادون در محیط های بسته جهت بررسی و اندازه گیری این گاز در محیط های زیست و کار،کنترل و استفاده صحیح از مصالح ساختمانی بویژه انواع سنگ ها موضوعی است که بایستی مورد توجه جدی قرار گیرد. بهرحال موارد مشروحه ذیل می تواند به عنوان راهکار های عملی در کوتاه مدت و بلند مدت مورد تاکید و پیشنهاد قرار گیرد.

1. برآورد اثر رادون بر سلامت فردی و جهانی

۲٫ شناسایی استراتژی های موثر برای کاهش اثر رادون بر سلامت

۳٫ افزایش گزینه های تدبیری و پیگیری اجرای برنامه های ملی کاهش اثرات رادون

۴٫ ارتقاء اطلاعات عمومی و هشدارهای سیاسی درباره پیامد های رادون

۵٫ اتخاذ تدابیر پیشگیرانه در زمان ساخت و ساز ساختمان ها و اماکن مسکونی

۶٫ یکپارچه کردن اقدامات پیشگیرانه و اندازه گیری های کنترلی در نظامنامه ملی ساختمان سازی

۷٫ استفاده از برنامه های آموزشی بهداشت عمومی به منظور به حداقل رساندن مخاطرات و ارتقاء بخشیدن به ایمنی محیط های بسته

۸٫ حذف منابع اولیه آلاینده ها و کاهش در منابع انتشار در تعدادی از محصولات از طریق تغییرات در فرایند تولید و ساختمان

۹٫ وضع مقررات و ضوابط اجرایی در ارتباط با آلاینده های فضای بسته بویژه رادون، فرم الدئید اکسید کربن و ازت

۱۰٫ توسعه و ترویج فناوری های سازگار با محیط زیست بویژه در مناطق مسکونی

- منابع وماخذ:

1- پارکر،سیبل، سازمان حفاظت محیط زیست ،دایرة المعارف محیط زیست ،جلد اول ودوم،۱۳۸۲٫

۲- روفه گری نژاد .جواد وروفه گری نژاد.رضا ،خطرات ناشی ازتجمع گازرادون وراههای جلوگیری وکاهش آن درساختمانها،مجله پیام،صفحات ۲۹-۲۶ .

۳- صدوق .محمدباقر،حرکت انتحاری زندگی شهری ،روزنامه همشهری،شماره ۴۷۶۹، ۱۳۸۷ .

۴- عباس نژاد .احمد، اثرهای زیست محیطی گازرادون واهمیت توجه به آن درایران ،مجله علوم وفنون هسته ای ،شماره ۲۶، ۱۳۸۱ .

۵- عزتی .رامین ، رادون منشاء طبیعی رادیاسیون ،دانشکده مهندسی محطی زیست ترکیه ،۲۰۰۷٫

۶- غیاث الدین . منصور وهمکاران ، بررسی کیفیت هوای داخل منازل مسکونی منطقه ۱و۵ شهرتهران ازنظر دی اکسیدنیترژن ((NO2،فصلنامه علوم وتکنولوژی محیط زیست،شماره یک ،۱۳۸۶٫

۷- قلی پورپیوندی.رضا ، تخمین مقدارپرتوگیری طبیعی ازگازرادون ،سایت ووبلاگ:فیزیک هسته ای کاربردی .

۸- یخکشی .علی، شناخت،حفاظت وبهسازی محیط زیست ایران ،موسسه آموزش عالی علمی –کاربردی جهادکشاورزی،۱۳۸۱٫

۹- یوسفی .رضا و گورانی .علی ، معرفی پروژه بین المللی رادون سازمان بهداشت جهانی سایت: who. Intlionizing radiation

10- de koff . j. p&Lee. B.D.Home Environment . purdue Agronomy. 2007 .

*نویسندگان:

زیست بوم/ بایرام محمودی^۱،طاهره برنا^۲،فاطمه برنا^۳:

^{1-کارشناس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ساوجبلاغ}

^{۲- کارشناس ارشد اداره حفاظت محیط زیست شهرستان کرج}

^{۳- کارشناس ارشداداره حفاظت محیط زیست شهرستان شهریار}

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: